مروری بر روشهای قرائت کنتور
قرائت کنتور های برق، آب و گاز در گذشته بصورت دستی و وارد کردن در چک لیست های کاغذی انجام می گرفته است. رفته رفته با پیشرفت صنعت کنتور سازی در سراسر جهان، روش های قرائت کنتور نیز پیشرفت قابل توجهی داشته اند.
امروزه با تولید کنتور های دیجیتال و هوشمند روش های قرائت بطور کلی به دو روش کلی تقسیم می شوند.
قرائت دستی : روش سنتی قرائت کنتور که امروزه با دستگاههای قرائت گر حالت دقیق تر و کارآمدتری به خود گرفته است.
قرائت از راه دور : که قرائت کنتور ها بدون استفاده از نیروی انسانی و با روش هایی چون RF-mesh و GPRS و LoRaWAN و NB-IoT انجام می پذیرد.
قرائت دستی به طور معمول توسط “کنتورخوان” ها صورت می گیرد، بدین صورت که طبق شماره اشتراک هایی که از شرکت توزیع دریافت می کنند، به ترتیب در محل مشترک، شمارنده کنتور را قرائت و ثبت می کنند. این روش دارای خطای انسانی بالایی است.
روش دیگر قرائت دستی، قرائت با پروب نوری است. در این روش کنتورخوان همانند روش قبلی در محل قرائت میکند اما بجای خواندن شمارنده کنتور با چشم، پروب نوری متصل به دستگاه قرائت گر را روی درگاه نوری کنتور قرار می دهد. سپس از روی دستگاه قرائت گر، فرمان قرائت را اجرا می کند و در این زمان نه تنها رقم شمارنده کنتور،
بلکه فاکتور های بسیار دیگری نیز بطور اتوماتیک طبق تنظیمات انجام شده، قرائت می شوند. این روش بسیار سریعتر، کارآمد تر و عاری از خطاهای انسانی می باشد.
بطور معمول امکانات دستگاه های قرائت گر کنتور محدود به امکانات سخت افزاری هستند که تولید کننده ارائه می دهد. امروزه به دلیل فراگیر شدن گوشی ها و تبلت های هوشمند، تولید کنندگان روی به تولید نرم افزار های قرائت کننده تحت سیستم عامل های اندروید و ویندوز موبایل آورده اند. مزایای استفاده از این سیستم، عدم وابستگی به platform و همچنین باز بودن دست تولید کننده در بهره گیری از امکانات بسیار زیادی که این platform ها در اختیار کاربر می دهند می باشد. همچنین کاربری با این سیستم ها بسیار آسان تر از سیستم های قبلی می باشد.
قرائت دستی کنتورها برای کنتورخوان ها دارای مشکلات و خطرات زیادی می باشد. مشکلات شامل عدم حضور و یا عدم همکاری مشترک برای باز کردن درب ساختمان ها، نصب های غیر استاندارد و دسترسی سخت به کنتور ها و غیره می باشند. همچنین خطرات شامل گزیدگی، گازگرفتگی توسط حیوانات خانگی، برق گرفتگی و غیره می باشند. از این رو روش دیگری برای قرائت کنتورهای مشترکین ابداع گردید که در این روش کنتورها مجهز به ماژول رادیویی (RF) می گردند. در این حالت کنتورخوان تنها بطور پیاده و یا سواره از جلوی درب منازل و یا نزدیکی کنتور ها عبور کرده و دستگاه قرائت گر خود را در حالت دریافت اطلاعات قرار می دهد. در این زمان اطلاعات بطور اتوماتیک و بی سیم منتقل می گردد و دیگر نیازی به ورود به منازل نیست.
با اینکه در این روش سهولت قرائت بالاتر رفته و زمان قرائت کمتر هست، باز هم نقایصی دارد. بزرگترین نقص این سیستم مصرف زیاد انرژی می باشد، چرا که فرستنده RF که در کنار کنتور نصب شده است، در بازه های زمانی کوتاه، بطور مستمر در حال ارسال داده می باشد و این در حالی است که کنتور خوان تنها یکبار در ماه جهت قرائت مراجعه می کند. همچنین در تراکم های بالای مشترکین، زمان رسیدن اطلاعات به کنتور خوان بالا میرود که این موضوع فرآیند قرائت را کند می کند.
جهت حل مشکلات قرائت کنتور ها، سیستم قرائت از راه دور با استفاده از دستگاه های جمع کننده اطلاعات (DCU) پیشنهاد شد. در این سیستم، اطلاعات بطور محلی از طریق شبکه RF به دستگاه DCU موجود در محدوده ارسال و پس از جمع آوری داده ها از طریق شبکه LAN و یا GPRS به مرکز داده ها ارسال میگردند.
در این روش کنتور خوان هیچ دخالتی در امر قرائت نداشته و خطای انسانی کاملا حذف می گردد. کنتورخوان در این روش تنها جهت تست کنتور، بازرسی موارد ثبت شده، شناسایی دستکاری ها و تعمیرات به محل مراجعه می کند.
روش جمع کننده اطلاعات به دلیل اختلالات و ضعیف بودن باند فرکانسی رادیویی، جای خود را به قرائت از راه دور مستقیم داد. در این روش هر کنتور یا درون خود و یا در کنار خود دارای یک ماژول فرستنده می باشد، که وظیفه لاگ کردن وقایع و خواندن مقادیر کنتور و تنظیم آن مستقیما با سرور مرکزی از طریق شبکه GPRS دارد. در این روش یا کنتور با کنتور های هوشمند تعویض می گردد و یا مودم های قرائت از راه دور در کنار کنتور های موجود می بایست نصب گردد.
جدیدترین روش که می توان از آن به عنوان کاربردی ترین، سودمندترین و کارآمدترین روش ممکن قرائت کنتورهای آب، برق و گاز نام برد استفاده از بستر اینترنت اشیاء (LoRaWan) می باشد که استفاده از این بستر ها کنتورهای هوشمند می توانند از مجل نصب به صورت آنلاین به مرکز کنترل آبفا ها و اداره گاز و برق نصب شوند و میزان و حجم مصرف مشترکین به صورت آنلاین رصد کرد و کلیه دخالت های انسانی را از بین برد و استفاده از این بستر ارتباطی مزیت های عمده به شرح زیر برای مشترکین دارد.
- قابلیت برقراری ارتباط با کنتور از هر مکانی و در هر زمانی
- قابلیت ذخیره اطلاعات به صورت نامحدود
- ارتباط بسیار امن
- قایلیت اتصال به اپلیکیشن اندروید و iOS
- مدیریت بسیار راحت تعداد نامحدودی کنتور
- حذف قبض خوان
- حدف قبض های کاغذی
فوایدی که این سیستم به همراه خود دارد به شرح زیر می باشد:
- پایش آنی کنتور
- راحت کردن مدیریت مصرف
- پایش و مطالعه اطلاعات مصرف
- تفکیک تمام انشعابات مشترک آب، گاز و انرژی
- کاهش هزینه سازمان های مرتبط
- ایجاد ارزش افزوده برای مردم
- استفاده از اپلیکیشن مدیریت ساختمان
براوردهای ما نشان می دهد دولت سالیانه بیش از هزار میلیارد تومان هزینه بابت خوانش کنتورها، صدور قبض کاغذی، ارسال قبض به درب منازل، خطای انسانی، تعویض مکرر کنتورهای مکانیکی، عذم دقت کنتورهای مکانیکی و… متحمل می شود که هر سال بیشتر از سال قبل می گردد، که با جایگزینی با کنتورهای التراسونیک آب، گاز و انرژی مبتنی بر اینترنت اشیاء این هزینه سنگین سالانه تقریبا به صفر می رسد.
